COVID-19 වසංගතය නොතකා, Sichuan පළාතේ Guanghan හි Sanxingdui කෞතුකාගාරය වෙත නරඹන්නන්ගේ සංඛ්‍යාව වැඩි වෙමින් පවතී.

එම ස්ථානයේ සිටින තරුණ පිළිගැනීමේ නිලධාරියෙකු වන ලුඕ ෂාන්, උදේ පාන්දර පැමිණෙන අය විසින් නිතර අසනු ලබන්නේ ඔවුන්ට අවට පෙන්වීමට මුරකරුවෙකු සොයාගත නොහැක්කේ මන්දැයි යන්නයි.

කෞතුකාගාරයේ සමහර මාර්ගෝපදේශකයින් සේවයේ යොදවා ඇත, නමුත් අමුත්තන්ගේ හදිසි පැමිණීම සමඟ සාර්ථකව කටයුතු කිරීමට ඔවුන්ට නොහැකි වී ඇති බව ලුඕ පැවසීය.

සෙනසුරාදා, 9,000 කට වැඩි පිරිසක් කෞතුකාගාරය නැරඹීමට ගිය අතර එය සාමාන්‍ය සති අන්තයක සංඛ්‍යාව මෙන් හතර ගුණයකට වඩා වැඩිය. ප්‍රවේශපත්‍ර අලෙවිය යුවාන් 510,000 ($77,830) කරා ළඟා වූ අතර, එය 1997 දී විවෘත වූ දින සිට දෙවැනි ඉහළම දෛනික එකතුව වේ.

Sanxingdui Ruins අඩවියේ අලුතින් සොයාගත් පූජා වළවල් හයකින් කැණීම් කරන ලද ධාතු සජීවීව විකාශනය කිරීමෙන් අමුත්තන්ගේ වැඩිවීමට හේතු විය. විකාශනය මාර්තු 20 සිට දින තුනක් චයිනා සෙන්ට්‍රල් රූපවාහිනියේ විකාශය විය.

මෙම ස්ථානයේ, වසර 3,200 සිට 4,000 දක්වා පැරණි වළවල් වලින් රන් වෙස් මුහුණු, ලෝකඩ භාණ්ඩ, ඇත්දළ, ජේඩ් සහ රෙදිපිළි ඇතුළු කෞතුක වස්තු 500 කට වැඩි ප්‍රමාණයක් සොයාගෙන ඇත.

මෙම විකාශනය කෞතුකාගාරයේ ප්‍රදර්ශනයට තබා ඇති එම ස්ථානයෙන් කලින් සොයා ගන්නා ලද බොහෝ පුරාවස්තු කෙරෙහි නරඹන්නන්ගේ උනන්දුව වැඩි කළේය.

සිචුවාන් අගනුවර වන චෙන්ග්ඩු සිට කිලෝමීටර් 40 ක් උතුරින් පිහිටා ඇති මෙම අඩවිය වර්ග කිලෝමීටර් 12 ක් ආවරණය වන අතර පුරාණ නගරයක නටබුන්, පූජා වලවල්, නේවාසික නිවාස සහ සොහොන් අඩංගු වේ.

විද්වතුන් විශ්වාස කරන්නේ මෙම ස්ථානය වසර 2,800 ත් 4,800 ත් අතර කාලයකට පෙර ස්ථාපිත කර ඇති අතර පුරාවිද්‍යාත්මක සොයාගැනීම්වලින් පෙනී යන්නේ එය පුරාණ කාලයේ ඉතා දියුණු හා සමෘද්ධිමත් සංස්කෘතික මධ්‍යස්ථානයක් වූ බවයි.

1980 ගණන්වල මෙම ස්ථානයේ කැණීම්වලට සහභාගී වූ චෙන්ග්ඩු හි ප්‍රමුඛ පුරාවිද්‍යාඥයෙකු වන චෙන් ෂියාඕඩන් කියා සිටියේ එය අහම්බෙන් සොයා ගත් බවත්, එය "කිසිම තැනක සිට නොපෙනී යන බවක් පෙනෙන්නට ඇති" බවත් ය.

1929 දී, Guanghan හි ගම්වැසියෙකු වන Yan Daocheng, ඔහුගේ නිවස අසල ඇති අපද්‍රව්‍ය වළක් අලුත්වැඩියා කරමින් සිටියදී ජේඩ් සහ ගල් පුරාවස්තු වලින් පිරුණු වළක් සොයා ගත්තේය.

පුරාවස්තු ඉක්මනින්ම පුරාවස්තු වෙළෙන්දන් අතර ප්‍රසිද්ධියට පත් වූයේ "The Jadeware of Guanghan" ලෙසිනි. ජේඩ් වල ජනප්‍රියතාවය පුරාවිද්‍යාඥයින්ගේ අවධානයට ලක් වූ බව චෙන් පැවසීය.

1933 දී, එක්සත් ජනපදයේ සිට පැමිණ, චෙන්ග්ඩු හි වෙස්ට් චයිනා යූනියන් විශ්ව විද්‍යාල කෞතුකාගාරයේ භාරකරු වූ ඩේවිඩ් ක්‍රොකට් ග්‍රැහැම්ගේ ප්‍රධානත්වයෙන් යුත් පුරාවිද්‍යා කණ්ඩායමක් පළමු විධිමත් කැණීම් කටයුතු සිදු කිරීම සඳහා එම ස්ථානයට ගියේය.

1930 ගණන්වල සිට බොහෝ පුරාවිද්‍යාඥයන් එම ස්ථානයේ කැණීම් සිදු කළ නමුත් සැලකිය යුතු සොයාගැනීම් සිදු නොවූ බැවින් ඒ සියල්ල නිෂ්ඵල විය.

පෙරළිය පැමිණියේ 1980 ගණන්වල ය. විශාල මාලිගාවල නටබුන් සහ නැගෙනහිර, බටහිර සහ දකුණු නගර බිත්තිවල කොටස් 1984 දී මෙම ස්ථානයෙන් සොයා ගන්නා ලද අතර ඉන් වසර දෙකකට පසුව විශාල පූජා වළවල් දෙකක් සොයා ගන්නා ලදී.

ෂු රාජධානියේ දේශපාලන, ආර්ථික හා සංස්කෘතික මධ්‍යස්ථානය වූ පුරාණ නගරයක නටඹුන් මෙම ස්ථානයේ තැන්පත් කර ඇති බව සොයාගැනීම්වලින් තහවුරු විය. පුරාණ කාලයේ සිචුවාන් හැඳින්වූයේ ෂු යනුවෙනි.

ඒත්තු ගැන්වෙන සාක්ෂි

මෙම ස්ථානය 20 වැනි සියවසේදී චීනයේ සිදු කරන ලද වැදගත්ම පුරාවිද්‍යාත්මක සොයාගැනීම්වලින් එකක් ලෙස සැලකේ.

කැණීම් කටයුතු සිදු කිරීමට පෙර, සිචුවාන් වසර 3,000 ක ඉතිහාසයක් ඇතැයි සිතූ බව චෙන් පැවසීය. මෙම කාර්යයට ස්තූතිවන්ත වන අතර, වසර 5,000 කට පෙර සිචුවාන් වෙත ශිෂ්ටාචාරය පැමිණි බව දැන් විශ්වාස කෙරේ.

සිචුවාන් පළාත් සමාජ විද්‍යා ඇකඩමියේ ඉතිහාසඥයකු වන ඩුවාන් යූ පැවසුවේ යැංසි ගඟේ ඉහළ කෙළවරේ පිහිටා ඇති සැන්ක්සිංඩුයි අඩවිය ද කහ ගඟ පිළිබඳ න්‍යායන් සොයා ගන්නා බැවින් චීන ශිෂ්ටාචාරයේ මූලාරම්භය විවිධ වූ බවට ඒත්තු ගැන්වෙන සාක්ෂියක් බවයි. එකම සම්භවය විය.

නිස්කලංක Yazi ගඟ අසල පිහිටා ඇති Sanxingdui කෞතුකාගාරය, විශාල ලෝකඩ වෙස් මුහුණු සහ ලෝකඩ මිනිස් හිස් දැකීමෙන් පිළිගන්නා ලොව විවිධ ප්‍රදේශවලින් අමුත්තන් ආකර්ෂණය කරයි.

සෙන්ටිමීටර 138ක් පළල සහ සෙන්ටිමීටර 66ක් උසැති වඩාත් විකාර සහගත සහ විශ්මය දනවන වෙස් මුහුණ නෙරා ඇති ඇස් වලින් සමන්විත වේ.

ඇස් බෑවුම් වන අතර සිලින්ඩරාකාර ඇහිබැමි දෙකක් සඳහා ප්‍රමාණවත් තරම් දිගු වන අතර ඒවා අතිශයින් අතිශයෝක්තියෙන් සෙන්ටිමීටර 16 ක් නෙරා යයි. කන් දෙක සම්පූර්ණයෙන්ම දිගු කර ඇති අතර උල් වූ පංකා මෙන් හැඩැති ඉඟි ඇත.

එම ප්‍රතිරූපය ෂූ ජනයාගේ මුතුන් මිත්තෙකු වන Can Cong ගේ බව තහවුරු කිරීමට උත්සාහ දරමින් සිටී.

චීන සාහිත්‍යයේ ලිඛිත වාර්තාවලට අනුව, කැන් කොන්ග්, බෝ ගුවාන් සහ කායි මින්ග් ගෝත්‍රවල ජනවාර්ගික නායකයින් විසින් ආරම්භ කරන ලද රාජවංශික උසාවි මාලාවක් ෂූ රාජධානිය තුළ ඉහළ ගොස් පහත වැටුණි.

ෂු රාජධානියේ උසාවියක් පිහිටුවූ පැරණිම වංශය වූයේ Can Cong වංශයයි. එක් චීන වංශකථාවකට අනුව, “එහි රජුට නෙරා ගිය ඇස් තිබූ අතර ඔහු රාජධානියේ ඉතිහාසයේ පළමු ප්‍රකාශිත රජු විය.”

පර්යේෂකයන්ට අනුව, වෙස් මුහුණේ ඇති ආකාරයේ අමුතු පෙනුමක්, ශු ජනයාට කීර්තිමත් තනතුරක් දරන පුද්ගලයෙකු ඇඟවුම් කරනු ඇත.

Sanxingdui කෞතුකාගාරයේ ඇති ලෝකඩ මූර්ති රාශියකට පාවහන් නොමැති පාවහන් පැළඳ සිටින, දෑත් බැඳගත් සිත් ඇදගන්නා ප්‍රතිමාවක් ඇතුළත් වේ. රූපය සෙන්ටිමීටර 180 ක් උස වන අතර, ෂූ රාජධානියේ රජෙකු නියෝජනය කරන බවට සැලකෙන සම්පූර්ණ පිළිමය, පාදම ඇතුළුව සෙන්ටිමීටර 261 කට ආසන්න උසකින් යුක්ත වේ.

වසර 3,100 කට වඩා පැරණි, ප්‍රතිමාව හිරු මෝස්තරයකින් ඔටුනු පැළඳ ඇති අතර තද, කෙටි අත් සහිත ලෝකඩ “ඇඳුම්” තට්ටු තුනකින් මකර රටාවකින් සරසා පරීක්ෂා කරන ලද පීත්ත පටියකින් ආවරණය කර ඇත.

විවිධ රාජවංශවලට අයත් චීන ඇඳුම් පිළිබඳ කීර්තිමත් පර්යේෂකයෙකු වූ බීජිං හි සිංහුවා විශ්ව විද්‍යාලයේ කලා හා නිර්මාණ පිළිබඳ දිවංගත මහාචාර්ය Huang Nengfu විසින් මෙම ඇඳුම චීනයේ පවතින පැරණිතම මකර සිවුර ලෙස සැලකේ. ඔහු සිතුවේ එම රටාවේ සුප්‍රසිද්ධ ෂු එම්බ්‍රොයිඩර් ඇති බවයි.

තායිවානයේ වෙසෙන චීන ඇඳුම් ඉතිහාසඥයෙකු වන වැන්ග් යුකින්ග්ට අනුව, මෙම ඇඳුම ෂු එම්බ්‍රොයිඩරි ආරම්භ වූයේ මැද-ක්විං රාජවංශයේ (1644-1911) සම්ප්‍රදායික මතය වෙනස් කළේය. ඒ වෙනුවට, එය ෂැං රාජවංශයෙන් (ක්‍රි.පූ. 16 වැනි සියවස-11 වැනි සියවස) පැමිණි බව පෙන්නුම් කරයි.

බෙයිජිං හි ඇඟලුම් සමාගමක් විසින් පාවහන් නොමැතිව පාවහන් පැළඳ සිටින පුද්ගලයාගේ ප්‍රතිමාවට ගැලපෙන සේද ඇඳුමක් නිෂ්පාදනය කර ඇත.

චෙන්ග්ඩු ෂු බ්‍රෝකේඩ් සහ එම්බ්‍රොයිඩරි කෞතුකාගාරයේ ප්‍රදර්ශනය කර ඇති මෙම සිවුර නිම කිරීමේ උත්සවයක් 2007 දී චීන අගනුවර මහජන මහා ශාලාවේදී පැවැත්විණි.

Sanxingdui කෞතුකාගාරයේ ප්‍රදර්ශනයට තබා ඇති රන් භාණ්ඩ, වේවැලක්, වෙස් මුහුණු සහ කොටියෙකුගේ සහ මාළුවෙකුගේ හැඩයෙන් යුත් රන් කොළ සැරසිලි, ඒවායේ ගුණාත්මකභාවය සහ විවිධත්වය සඳහා ප්‍රසිද්ධය.

චීනයේ මුල් ඉතිහාසයේ ඉහළම මට්ටමේ රන් උණු කිරීමේ සහ සැකසුම් තාක්‍ෂණය ප්‍රදර්ශනය කරන භාණ්ඩ සෑදීමට, පහර දීම, අච්චු ගැසීම, වෙල්ඩින් කිරීම සහ චිසල් කිරීම වැනි රන් සැකසුම් ශිල්පීය ක්‍රම අවශ්‍ය වන අතිවිශිෂ්ට සහ විශිෂ්ට ශිල්පීය හැකියාවක් ඇත.

ලී හරය

කෞතුකාගාරයේ දැකිය හැකි කෞතුක භාණ්ඩ රන් සහ තඹ මිශ්‍ර ලෝහයකින් සාදා ඇති අතර ඒවායේ සංයුතියෙන් සියයට 85 ක් රත්‍රන් වලින් සමන්විත වේ.

සෙන්ටිමීටර 143 ක් දිග, සෙන්ටිමීටර 2.3 ක විෂ්කම්භයක් සහ ග්‍රෑම් 463 ක් පමණ බරැති මෙම සැරයටිය ලී හරයකින් සමන්විත වන අතර එය වටා තලන ලද රන් කොළ ඔතා ඇත. දැව දිරාපත් වී, ඉතිරිව ඇත්තේ ඉතිරිව ඇති නමුත් රන් පත්‍රය නොවෙනස්ව පවතී.

මෙම සැලසුම පැතිකඩ දෙකකින් සමන්විත වන අතර, එක් එක් සූනියම්කරුවෙකුගේ හිස පහේ ඔටුන්නක් සහිත, ත්‍රිකෝණාකාර කරාබු පැළඳ සිටින අතර පුළුල් සිනහවකින් යුක්ත වේ. අලංකාර රටා වල අනන්‍ය කණ්ඩායම් ද ඇත, සෑම එකක්ම කුරුල්ලන් සහ මාළු යුගලයක්, පසුපසට පිටුපසින් ඇත. කුරුල්ලන්ගේ බෙල්ල සහ මාළු හිස් මත ඊතලයක් අතිච්ඡාදනය වේ.

බහුතර පර්යේෂකයන් සිතන්නේ, පුරාණ ෂු රජුගේ රාජාංගනයේ වැදගත් අංගයක් වූයේ වේවැලකි, එය ඔහුගේ දේශපාලන අධිකාරිය සහ දිව්‍යාණ්ඩු පාලනය යටතේ දිව්‍ය බලය සංකේතවත් කරයි.

ඊජිප්තුව, බබිලෝනිය, ග්‍රීසිය සහ බටහිර ආසියාවේ පැරණි සංස්කෘතීන් අතර, උක් සාමාන්‍යයෙන් ඉහළම රාජ්‍ය බලයේ සංකේතය ලෙස සැලකේ.

සමහර විද්වතුන් අනුමාන කරන්නේ Sanxingdui අඩවියේ ඇති රන් සැරයටිය ඊසානදිග හෝ බටහිර ආසියාවෙන් ආරම්භ වූ අතර ශිෂ්ටාචාර දෙකක් අතර සංස්කෘතික හුවමාරුවකින් ඇති වූවක් විය හැකිය.

1986 දී සිචුවාන් පළාත් පුරාවිද්‍යා කණ්ඩායම විසින් ප්‍රදේශයේ කැණීම් කරන ලද දේශීය ගඩොල් කර්මාන්ත ශාලාවක් නැවැත්වීමට පියවර ගැනීමෙන් පසුව එය එම ස්ථානයෙන් සොයා ගන්නා ලදී.

එම ස්ථානයේ කැණීම් කණ්ඩායමට නායකත්වය දුන් පුරාවිද්‍යාඥ චෙන් පැවසුවේ, වේවැල සොයා ගැනීමෙන් පසු එය රත්‍රං වලින් සාදන ලද්දක් යැයි තමා සිතූ නමුත් කවුරුන් හෝ එයින් ඉවත් කිරීමට උත්සාහ කළහොත් එය තඹ බව ඔහු නරඹන්නන්ට පැවසූ බවයි.

කණ්ඩායමේ ඉල්ලීමකට ප්‍රතිචාර වශයෙන්, Guanghan ප්‍රාන්ත රජය, වේවැල සොයාගත් ස්ථානයේ ආරක්ෂාව සඳහා සොල්දාදුවන් 36 දෙනෙකු යවා ඇත.

Sanxingdui කෞතුකාගාරයේ ප්‍රදර්ශනයට තබා ඇති කෞතුක වස්තු වල දුර්වල තත්ත්වය සහ ඒවායේ තැන්පත් කිරීමේ තත්ත්වයන් පෙන්නුම් කරන්නේ ඒවා හිතාමතාම පුළුස්සා හෝ විනාශ කර ඇති බවයි. විශාල ගින්නක් නිසා භාණ්ඩ පිළිස්සීමට, කැඩීමට, විකෘති වීමට, බිබිලිවලට හෝ සම්පූර්ණයෙන්ම දිය වී යාමට පවා හේතු වී ඇති බව පෙනේ.

පර්යේෂකයන්ට අනුව, පුරාණ චීනයේ පුද පූජාවන් ගිනි තැබීම සාමාන්‍ය සිරිතකි.

1986 දී විශාල පූජා වළවල් දෙක සොයා ගත් ස්ථානය සැන්ක්සිංඩුයි කෞතුකාගාරයට බටහිර දෙසින් කිලෝමීටර් 2.8 ක් දුරින් පිහිටා ඇත. කෞතුකාගාරයේ ඇති බොහෝ ප්‍රධාන ප්‍රදර්ශන වලවල් දෙකෙන් ලැබෙන බව චෙන් පැවසීය.

Ning Guoxia කතාවට දායක වුනා.

huangzhiling@chinadaily.com.cn